สำหรับนักวิทยุสมัครเล่นนั้นเมื่อสามารถทำการติดต่อกันได้ในแต่ละครั้ง ก็ต้องทำการแลกเปลี่ยนรายงานกัน
ตามหลักสากลนั้นจะใช้รายงาน RST และรวมถึงบอก QTH/Grid Locator เพื่อให้สามาารถรู้ว่าคู่สถานีนั้น
ออกอากาศอยู่ใกล้ หรือไกลจากสถานีเรามากน้อยแค่ไหนครับ เมื่อเราทราบรายงานตอบกลับมาแล้วก็นำมา
ลง Log Book นับเป็น 1 QSO มาถึงตรงนี้อาจจะดูธรรมดา แต่ที่ไม่ธรรมดาคือ นักวิทยุของไทยเรา
รายยงานกันอย่างสนุกสนานแต่ก็ไม่ได้บันทึกไว้ อีกทั้งเชื่อได้ว่าหลายคนก็ไม่ทราบว่า Log คืออะไร และการบันทึก
Log นั้นจำเป็นอย่างไรสำหรับนักวิทยุสมัครเล่นขั้นต้นครับ
ไหนๆเราก็เลือกมาสอบเป็น Amateur Radio Operator กันแล้ว (หรืออาจจะกำลังจะเข้ามาสู่กิจการวิทยุสมัครเล่น)
มาลองอ่านคำอธิบายเกี่ยวกับการจด Log ที่ทางสมาคมARRLของอเมริกาเขียนเอาไว้ดูนะครับ
สาเหตุที่ต้องจดบันทึกกิจกรรมของกิจการวิทยุสมัครเล่นนั้น มาจากสาเหตุหลักๆ 3ข้อ คือ ข้อกฎหมาย (legal),
การออกอากาศ (operational ) และส่วนตัว (personal)
- ตามข้อกฎหมายแล้วการบันทึกการออกอากาศของสถานีนั้นจะเป็นสิ่งมีค่ามากๆในการแสดงความบริสฺุธิ์ใจ
เมื่อเกิดการฟ้องว่าการออกอากาศในครั้งนั้นได้ก่อให้เกิดการรบกวน
- ในการออกอากาศ เมื่อเรามีการบันทึกการติดต่อไว้แล้ว ก็จะทำให้ง่ายในการเขียนแลกเปลี่ยนบัตรยืนยันการติดต่อ
หรือ QSL Card ซึ่งอาจจะใช้เวลานานหลายเดือนกว่าจะมาถึง
- โดยส่วนตัวนั้น การบันทึก Logนั้นเป็นเมือนการบันทึกประวัติศาสตร์ของนักวิทยุสมัครเล่นคนนั้นๆ
สามารถจะนำมานั่นเปิดดูได้ว่าได้ติดต่อกับสถานีอะไร/ออกอากาศจากที่ไหน และยังรวมถึงกิจกรรมต่างๆ
ที่ได้มีส่วนร่วม เช่นการเซ็ค Net หรือการแข่งขันรายการต่างๆอีกด้วยครับ
The reasons for logging your amateur activity fall into three categories: legal, operational
and personal. Legally, a log of your transmissions would be invaluable in proving your
innocence in an interference complaint. Operationally, having a log of past contacts is a
resource when filling out that DX QSL card that may have taken months to arrive.
Personally, a log is like a personal radio history reminding you of the people and
places you’ve talked to, the nets you participated in and contests you worked.
Cr. ARRL
มาดูในประเทศไทยของเราบ้าง ตามประกาศกสทช ว่าด้วยหลักเกณฑ์การอนุญาตและกำกับดูแล
กิจการวิทยุสมัครเล่น 2557 (ที่เพิ่งจะประกาศใช้บังคับ หลังจากลงในราชกิจจานุเบกษาไปเมื่อไม่นานมานี้)
หมวด ๗ - การบันทึกข้อความการติดต่อสื่อสาร ข้อ ๓๐ ระบุไว้ชัดเจนว่า สถานีวิทยุสมัครเล่น ชนิดประจำที่
หรือสถานีบ้าน ตามภาษาธรรมดา จะต้องมีสมุดบันทึกการติดต่อสื่อสาร (Log book) ไว้ประจำสถานีวิทยุ
สมัครเล่น และจะต้องบันทึกรายละเอียดการติดต่อสื่อสาร เพื่อให้คณะกรรมการหรือผู้ได้รับมอบหมายตรวจสอบ
หรือเพื่อประโยชน์อื่น ๆ
ทีนี้เราคงจะเห็นความสำคัญของการจด Log ขึ้นมาหน่อยแล้วนะครับ เรามาดูกันดีกว่าครับว่าควรจะบันทึกอะไรบ้าง
ส่วนสำคัญส่วนแรกที่ต้องลงไว้เลยก็คือ ข้อมูลการออกอากาศของสถานีเราเอง ได้แก่ วันและเวลาที่ทำการติดต่อ,
ความถี่ที่ใช้ติดต่อ, โหมดการติดต่อ, กำลังส่งที่ออกอากาศ และค่าสัญญาณที่ทางคู่สถานี ตอบกลับมาให้เราครับ
ต่อมาคือส่วนของคู่สถานีที่เราติดต่อด้วย ได้แก่ นามเรียกขานของคู่สถานี (Call Sign), รายงานค่าสัญญาณ (RST),
ชื่อ และที่ตั้งของคู่สถานี (QTH) / Grid locator และยังรวมถึงข้อมูลอื่นๆที่น่าสนใจบันทึกไว้ เช่น เป็นการแข่งขัน,
การเช็คเน็ทถวายพระพรชัยมงคล, สถานีสัญญาณเรียกขานพิเศษ ก็ลงไปไว้ได้ในตอนท้ายครับ
โดยปกติในการลงรายละเอียดจะใช้เวลาสากล (UTC) ในการบันทึกวันและเวลา สำหรับเวลาประเทศไทยนั้นเร็วกว่า
เวลาสากล 7ชั่วโมง (ICT – Indochina Time: UTC+7) ดังนั้นในการแปลงเวลาก็แค่นำเวลาไทยไป ลบ7 ครับ
เช่น 21.15น ก็คือ 14:15UTC ครับ อย่างไรก็ดี เมื่อเปลี่ยนเป็นเวลาสากล อย่าลืมดูให้ดีว่าวันที่นั้นต้องเปลี่ยนด้วย
หรือไม่ครับ ทั้งนี้ก็เพื่อให้ป้องกันความสับสนในภายหลังครับ เช่นเราทำการติดต่อ 14 Aug 2014 06:33น เวลา
ประเทศไทย เมื่อเราแลงเป็นเวลาสากลแล้ว จะกลายเป็นว่า ทำการติดต่อกันในวันที่ 13 Aug 2014 23:33z ครับ
เพื่อความสะดวกแนะนำให้หานาฬิกาดิจิตอลถูกๆตั้งเวลาสากลวางทิ้งไว้บนโต๊ะวิทยุเลยครับ
ทีนี้ลองมาออกแบบ Log ใช้กันเองดีกว่า หน้าตาของ Log นั้นก็แล้วแต่การออกแบบครับ อาจจะเริ่มที่ วันและเวลาใน
การติดต่อก่อน หรือจะเริ่มที่ นามเรียกขานของคู่สถานี (Call Sign) ก็ตามแต่สะดวกเลยครับ ในหลายๆเว็ปไซต์ก็ได้
ลงตัวอย่าง Log book ไว้สามารถจะนำมาดัดแปลงแก้ไขกันได้ครับ ที่ผมใช้อยู่เป็นแบบนี้ครับ
Date, Time, Call Sign, TX-RST, RX-RST, Freq., Mode, Power output, Other (name, QTH, ETC.)
ตัวอย่างในการลงบันทึก
12/08/2014 14:05z HS1AB 59 59 145.000MHz FM 10W. Bangkok, ถวายพระพรฯวันแม่
13 Aug 2014 14:05UTC HS0AC 595 595 2M Band SSTV 10W. AIT, OK04
14 Aug 14 1405z HS5AC 599 599 2M RTTY 10W. Chang Mai QTH
ไม่ยากเลยเห็นไหมครับ ถ้าใครสนใจอยากลองสร้าง Log book แบบกระดาษก็สามารถจะสร้างในMS Word ได้ครับ
ตีตาราง แล้วก็ปรับขนาดแต่ละช่องให้สวยงาม อาจจะใช้เวลาสรา้งนานนึดนึงแต่สามารถใช้ได้ไปนานนับ10ปีครับ
Print ใส่ A4 ออกมาครั้งละ 5ใบ ใส่ซองเอกสานเก็บให้เรียบร้อยก็สามารถจะใช้ได้หลายเดือนอยู่นะครับ
สำหรับคนที่ไม่สะดวกในการออกแบบเอง สามารถจะโหลดตัวอย่างที่ชอบออกมาจาก Internet ได้เช่นกันครับ
ใครที่ชอบเทคโนโลยีก็สามารถจะโหลด Software ที่มี Log ฟังค์ชั่นมาใช้งานได้ครับ ไม่จำเป็นต้องเป็น "N1MM"
ที่ใช้ในการแข่งขันก็ได้ครับ แต่ถ้าใช้เป็นก็จะดีครับ Software เหล่านี้นอกจากจะใช้บันทึกการติดต่อแล้ว
บางตัวยังสามารถใช้เล่น Digital mode หรือพิมพ์ QSL Card ออกมาได้อีกด้วยครับ
Software ตัวอื่นๆนอกจาก N1MMแล้ว ก็มีเช่น Winlog32, Ham Radio Deluxe, RUMLog,
MacLogger DX หรือจะลองหามาเที่ยบหลายๆตัวก็ดีนะครับ
แถมท้ายด้วยตัวอย่าง Log book จากเว็ปต่างๆครับ
